روح الله خالقی از آهنگسازان و نوازندگان موسیقی ایرانی است که تأثیر بسیاری بر حفظ و بقای این موسیقی داشته است، برخی او را ناجی موسیقی ایرانی می دانند.
همشهریآنلاین: روحالله خالقی سال ۱۲۸۵ در خانوادهای دیوانسالار در کرمان به دنیا آمد. پدرش میرزا عبدالله خان منشی و مادرش مخلوقه خانم بودند که در باغ شاهزاده ماهان کرمان که عمارت حکومتی بود، زندگی میکردند.
تهران- ایرنا- روح الله خالقی از تاثیرگذارترین آهنگسازان ایرانی است. تصنیف سازی نوآور كه با واكاوی در عرصه موسیقی و نهادینه كردن آن در بطن اجتماع و با الهام گرفتن از ساخته های گذشتگان توانست به گفتمانی تازه در زمینه موسیقی دست یابد و نغمه های پرشور و ماندگاری را خلق كند.
روحالله خالقی (زادهٔ ۱۲۸۵ – درگذشتهٔ ۲۱ آبان ۱۳۴۴ ه.خ) موسیقیدان، آهنگساز، نوازندهٔ ویولن و آموزگار موسیقی اهل ایران بود. خالقی از شاگردان علینقی وزیری بود و در دورانی که توجه به موسیقی سنتی ایران کاهش یافته بود، با آثار و فعالیتهای خود در حفظ و احیای جایگاه این موسیقی نقش قابل توجهی ایفا کرد. خالقی در ماهان در استان کرمان متولد شد اما چند ماه پس از تولدش و با اتمام مأموریت پدرش در کرمان، به همراه خانواده به تهران رفت. در کودکی و تحت تأثیر پدر و مادرش که هر دو نوازندگی میدانستند با موسیقی آشنا شد. تحصیلات ابتدایی خود را در تهران، شیراز و اصفهان سپری کرد. پدرش با اینکه به موسیقی علاقه داشت اما با انتخاب این هنر بهعنوان یک حرفه برای پسرش مخالف بود. با اینحال، گرایش روحالله خالقی به موسیقی باعث شد تا در نوجوانی با دیدن آگهی برپایی مدرسهٔ موسیقی وزیری، در آنجا نامنویسی و تحصیل موسیقی را آغاز کند. وی از ۱۹ سالگی در مدرسهٔ موسیقی مشغول به تدریس شد و همزمان تحصیلات خود را در دارالفنون و پس از آن در دانشسرای عالی تا مدرک کارشناسی در رشتهٔ فلسفه و ادبیات فارسی ادامه داد. خالقی چند سال در وزارت معارف خدمت کرد؛ منشی مخصوص دفتر وزیر، معاون دفتر وزارتی، و معاون ادارهٔ موسیقی کشور و هنرستان عالی موسیقی، از جمله سِمتهای وی بودند. خالقی در سال ۱۳۲۲ ه.خ با دعوت از چند موسیقیدان ایرانی، «ارکستر ملی» را تشکیل داد. در سال ۱۳۲۸ نیز «انجمن دوستداران موسیقی ملی» را تشکیل داد که بعداً به هنرستان موسیقی ملی تغییر نام یافت. خالقی کنسرتهای متعددی را توسط ارکستر این انجمن به اجرا درآورد. همچنین، خالقی نخستین نشریهٔ مستقل موسیقی ایران را با نام مجلهٔ چنگ تأسیس و مقالههای تخصصی بسیاری نیز در مطبوعات مختلف منتشر کرد. رهبری ارکستر گلها، سرپرستی ارکسترهای شمارهٔ یک و دو رادیو، و عضویت در شورای موسیقی رادیو از دیگر فعالیتهای وی بود. خالقی چندین کتاب مهم در زمینهٔ موسیقی ایرانی و غربی نوشت. سرگذشت موسیقی ایران در سه جلد که نام وی را بهعنوانِ «نخستین تاریخنگارِ موسیقی شهری ایران» مطرح کرد و نظری به موسیقی دربارهٔ مبانی موسیقی کلاسیک و موسیقی ایرانی در دو جلد، از مهمترین آثار چاپی او بهشمار میآیند. از خالقی بهعنوانِ «بنیانگذارِ موسیقی ملی ارکسترال» نام برده میشود؛ بههمین دلیل او را از نخستین «آهنگسازان حرفهایِ کامل در ایران» دانستهاند که در این سبک به شهرت رسید. وی قطعات موسیقی بسیاری ساخت که در همهٔ آنها به موسیقی ایرانی توجه و پرداخته شدهاست. در آثار او گرایش به کنترپوان، استفاده از هارمونی خاص برای حفظ اصالت موسیقی ایرانی، اهمیت به زیبایی ملودی و ترویج موسیقی بدون کلام مشهود است. قطعات و تصنیفهایی همچون، رنگارنگ شماره ۱ و ۲، «بهار دلنشین»، «حالا چرا»، «خوشهچین»، «چَنگِ رودکی»، «میِ ناب» و «سرود نفت» از جمله ساختههای خالقی هستند که در میان مردم به شهرت رسیدند. سرود مشهور «ای ایران» که از آن بهعنوان سرود ملی غیررسمی ایرانیان یاد میشود نیز، از جمله ساختههای او است. آثار جمعآوری شده از این هنرمند در سایت خصوصی به شکل زیر است:
"آبی تر از آسمان" در پنجاهمین سال درگذشت استاد "روح ا... خالقی" به کارگردانی و تهیه کنندگی سید حمید میرحسینی کلید خورد.
نگاهی به سرگذشت روح الله خالقی، ناجی موسیقی ایرانی.
شاید تنها ساخت سرود «ای ایران» کافی بود تا نام روح الله خالقی را در موسیقی ایران جاودان سازد. ولی خالقی نه تنها سازنده این سرود، بلکه آفریننده دهها اثر به یادماندنی دیگر مانند «حالا چرا»، «می ناب» و «رنگارنگ» است؛ بنیانگذار هنرستان موسیقی ملی و نویسنده دهها مقاله و چندین کتاب پژوهشی در زمینه تاریخ و تئوری موسیقی ایرانی است.
رایگان ثبت نام کنید و اولین نفری باشید که از پست های جدید مطلع می شوید.